Terug naar de toekomst met Derek Lidow (Princeton University)

Terug naar de toekomst met Derek Lidow (Princeton University)

Wat Silicon Valley kan leren van ondernemers van vroeger

Hij is de rust en vriendelijkheid zelve. Totdat je begint over de opmerkelijke praktijken en successen van Silicon Valley-bedrijven. Dan wordt hij fel en emotioneel. ‘De verafgoding van jonge oprichters van hightechbedrijven is volkomen misplaatst. Ze worden in de media, maar ook in de vakliteratuur afgeschilderd als nieuwe rolmodellen. Dat is onterecht: de groep maakt niet meer dan 1% van alle ondernemers uit en genereert slechts 10% van alle waarde. 99% van alle ondernemers zijn gewone mensen die gewone dingen doen. Van hen kunnen de ‘Goden van de Valley’ nog heel wat leren’.   

We waren voorbereid op een tegendraads verhaal, toen we enkele maanden geleden over de uitgestrekte campus van Princeton University zwierven. Een parkachtig landschap, met aan weerszijden statige en kasteelachtige gebouwen. Eerder een omgeving waar je een heimelijk Harry Potter-gevoel bekruipt dan dat je het tintelende gevoel van innovatie krijgt. In een van die gebouwen werkt Derek Lidow, in vroegere jaren een succesvol ondernemer bij een IT-familiebedrijf en later oprichter van een succesvolle startup. Tegenwoordig is hij als professor in ondernemerschap aan Princeton verbonden. Met zijn boek Startup Leadership verwierf hij internationale faam doordat hij niet als gebruikelijk het accent legde op de verschillen maar juist wees op de overeenkomsten tussen de huidige oprichters van startups en ondernemers uit het verleden. De boodschap is blijkbaar nog niet goed genoeg doorgedrongen, want toen wij zijn kamer binnenstapten bleek het volgende boek alweer klaar te liggen. ‘Net van mijn uitgever gekregen’, zegt Lidow trots. ‘Het komt ergens in februari uit (het interview vond plaats in november, red.). De titel van zijn nieuwe boek laat aan duidelijkheid niets te wensen over: Building on Bedrock. Mat als ondertitel: ‘Wat Sam Walton, Walt Disney en andere grote selfmade ondernemers ons kunnen leren over het bouwen van waardevolle bedrijven’.

Ezelpoep en gebarsten watermeloenen

Toen Sam Walton zijn eerste vestiging opende van wat later de grootste supermarktketen in de wereld zou worden, Wal-Mart, was hij bepaald geen groentje. Integendeel, hij had er al heel wat vlieguren in andere winkelbedrijven op zitten. Hij had daarna volop geëxperimenteerd met een eigen winkel. In die periode had hij geleerd wat wel en wat niet werkte. Toen hij uitbreidde naar winkel #2 zorgde hij ervoor dat alles tiptop in orde was. De schappen lagen vol, bij de ingang had hij bergen watermeloenen opgestapeld die klanten mee naar huis konden nemen en de kinderen werden getrakteerd op een rondje ezel rijden. Een manager van een concurrerende keten die besloten had om polshoogte te nemen, was bepaald niet onder de indruk. Hij had vooral oog voor wat er mis was: zo zag hij op het parkeerterrein ezelpoep liggen en waren tal van meloenen opengebarsten door de hitte van de zon. Later bestempelde hij het tegenover collega’s als de slechtste opening die hij ooit had meegemaakt. Sam Walton zag ondertussen heel wat anders: lange rijen voor de kassa en schappen die alsmaar leger werden. Zijn concept bleek te werken.

Verkeerd beeld van ondernemerschap
Als hij eenmaal op zijn praatstoel zit, schudt Derek Lidow tientallen van zulke anekdotes uit de  mauw. Hij vertelt honderduit over oude coryfeeën van het Amerikaanse bedrijfsleven, zoals Walt Disney, Estée Lauder, Ray Krock (McDonald’s) en dus ook Sam Walton. Maar ook minder bekende namen als een verkoper van broodjes worst uit Los Angeles komen aan bod. Het is duidelijk, Lidow is een geboren verhalenverteller.

Lidow is een geboren verhalenverteller

Tegelijkertijd is hij ook een man met een missie. ‘Ondernemerschap is enorm belangrijk’, zegt hij. ‘Ruim 60% van de mensen in de Verenigde Staten droomt ervan om ooit een eigen bedrijf te beginnen. 55% van de mannen en ruim 30% van de vrouwen doet dat op een gegeven moment ook daadwerkelijk. Zeker de laatste jaren is ondernemerschap besmet geraakt met vreemde beelden en ideeën. Ondernemerschap wordt geassocieerd met rijkdom, roem en macht. Maar dan hebben we het slechts over een handjevol succesvolle ondernemers. Wat we vergeten is dat 99% van de ondernemers gewone, hardwerkende mensen zijn. Ze zijn niet per se hoogopgeleid en superslim. Ze moeten het niet hebben van ver van hun bed staande moonshots, maar ze werken liever gestaag aan de realisatie van aardse ambities. Ze gaan niet met venture capitalists en andere vreemde geldschieters in zee, maar ze vragen om hulp en ondersteuning bij hun familie en vrienden’.

Fast flip entrepreneurs

De overgrote meerderheid van de ondernemers heeft weinig affiniteit met het nemen van risico’s weet Lidow uit eigen ervaring. ‘Ze proberen risico’s juist zoveel mogelijk te minimaliseren. Het zijn, wat ik noem, ‘bedrock entrepreneurs’: ondernemers die hun successen op een rotsvaste basis bouwen. We hebben het dan over ondernemerschap in zijn meest pure vorm’. De laatste decennia is een heel ander beeld ontstaan, namelijk dat van de ‘high risk entrepreneur’. Om het vluchtige en in zijn ogen vergankelijke karakter van dit type aan te duiden, spreekt Lidow ook wel van ‘fast flip entrepreneurs’.

Hij is keihard in zijn oordeel over dit type ondernemer. ‘De media smullen van de verhalen over de magische kwaliteiten van geniale ondernemers die in één klap hele markten ontwrichten. Maar in feite hebben ze het over een zeer kleine minderheid van niet meer dan 1% die niet meer dan 10% van de totale waarde genereert. Het model van ondernemerschap dat zij cultiveren staat haaks op de rotsvaste principes van waaruit traditionele ondernemers handelen. De oprichters van Silicon Valley proberen risico’s niet te minimaliseren, maar juist te maximaliseren. Logisch, want ze spelen in feite met andermans geld. Ze proberen de maan te bereiken, maar vergeten ondertussen dat er allerlei urgente problemen om hen heen om een oplossing vragen. Ze beweren stoer dat falen de beste manier van leren is, maar in feite gedragen ze zich hoogst onverantwoordelijk. Het meest ergerlijke is dat zij zich presenteren als maatschappelijke weldoeners, maar in feite slechts op eigen gewin uit zijn’. Lidow vindt de bestaande beeldvorming niet alleen ergerlijk, maar ook ronduit gevaarlijk. ‘Mensen associëren ondernemerschap tegenwoordig met het gedrag van snelle jongens in de hightech. Dat is volkomen onterecht’.

“Ze spelen in feite met andermans geld”

De mythe van het ondernemende Silicon Valley

Misschien omdat hij er ooit zelf gewerkt heeft, moet Lidow niets hebben van de adoratie die in de meeste boeken opstijgt als het over Silicon Valley gaat. ‘Er wordt altijd beweerd dat Silicon Valley zo ondernemend is, maar dat is een mythe, zegt hij. ‘Weet je welke landen ondernemend zijn? Uganda en Peru, daar is meer dan 70% van de bevolking ondernemer. Puur omdat het moet als je wilt overleven’. Hij vervolgt: ‘Zelfs in de Verenigde Staten zijn er gebieden die veel ondernemender zijn: het percentage ondernemers in en rond Miami ligt 50% hoger dan in Silicon Valley’. Om tenslotte de genadeklap uit te delen: ‘Waar denk je dat de meeste snelgroeiende ondernemingen kunnen worden aangetroffen?’ Hij laat een stilte vallen en we roepen maar wat. ‘In Washington DC. Waarom? Omdat daar de politieke macht zetelt en daar dus ook het grote geld wordt verdeeld’.

Vergroten van historisch besef

Hij is nog niet klaar: ‘Hightech ondernemers hebben vaak geen enkel historisch bewustzijn. Ze hebben alleen maar aandacht voor ontwrichting en trendbreuken. Ze denken dat ze de wijsheid in pacht hebben om de toekomst opnieuw uit te vinden. Alles wat voor hun tijd gebeurde, beschouwen ze als prehistorie. Ze zouden beter moeten weten en er goed aan doen om zich eens in het leven en de lessen van vroegere ondernemers te verdiepen. Daar kunnen ze nog heel wat van leren’.

To be continued

Derek Lidow heeft ons nog veel meer verteld. Bijvoorbeeld over het functioneren van venture capitalists in Silicon Valley. Maar ook over de tweede kans die Steve Jobs kreeg om zijn eerdere falen als leider alsnog recht te zetten. Binnenkort staat het tweede deel van het interview eveneens op www.betterday.nl